เกมมือถือที่ทำรายได้สูงสุดในสหราชอาณาจักรกำลังถูกตั้งคำถามอย่างหนัก หลังมีการเปิดเผยว่าหลายเกมแอบแฝงระบบ “กล่องสุ่ม” (Loot Boxes) แต่ไม่ได้ระบุข้อมูลนี้อย่างชัดเจนในโฆษณา ซึ่งเป็นสิ่งที่หลายคนมองว่าเป็นการเอาเปรียบผู้บริโภคและอาจส่งเสริมพฤติกรรมเสพติด รวมถึงทำให้เยาวชนสุ่มเสี่ยงต่อการติดพนันด้วย
หน่วยงานกำกับดูแลโฆษณา Advertising Standards Authority (ASA) ได้ระบุว่ามีกฎข้อบังคับให้โฆษณาเกมที่มีกล่องสุ่มต้องแจ้งข้อมูลนี้อย่างชัดเจน แต่การตรวจสอบของ BBC พบว่าจาก 45 เกมมือถือที่ทำรายได้สูงสุดบน Google Play Store มีเพียง 2 เกมเท่านั้นที่ทำตามกฎนี้
กล่องสุ่ม ก็คือ Loot Box ซึ่งในอังกฤษมีกฎหมายควบคุม
กล่องสุ่มในเกมคือระบบที่ผู้เล่นสามารถจ่ายเงินหรือเล่นเกมเพื่อสุ่มรับไอเทมในเกม เช่น สกิน ตัวละคร หรือของรางวัลอื่น ๆ ซึ่งผู้พัฒนาเกมมักเปรียบเทียบว่าคล้ายกับการซื้อไข่ช็อกโกแลตที่มีของเล่นข้างใน แต่ผู้เชี่ยวชาญหลายคนกลับมองว่ากลไกนี้ใกล้เคียงกับการพนันมากกว่า
รายงานของ Norwegian Consumer Council ในปี 2022 ระบุว่ากล่องสุ่มมักมีลักษณะ “หลอกล่อผู้บริโภค” ด้วยกลไกที่ทำให้ผู้เล่นเสพติดและใช้จ่ายเงินเกินตัว โดยเฉพาะอย่างยิ่งในกลุ่มเด็กและเยาวชน
Monopoly Go เกมดังก็ไม่มีการแจ้งเตือนในโฆษณา
แม้ในปี 2023 อุตสาหกรรมเกมในประเทศอังกฤษจะต้องให้เปิดเผยข้อมูลเกี่ยวกับกล่องสุ่มในโฆษณาอย่างชัดเจน แต่จนถึงตอนนี้ ข้อมูลจาก mobilegamer.biz พบว่าเกมจำนวนมากยังไม่ปฏิบัติตาม ตัวอย่างเช่น Monopoly GO ซึ่งเป็นเกมทำรายได้สูงสุดบน Google Play Store มีการติดตั้งแล้วกว่า 50 ล้านครั้ง และสร้างรายได้มากกว่า 3 พันล้านดอลลาร์ (ประมาณ 108,000) แต่กลับไม่มีการแจ้งเตือนเรื่องกล่องสุ่มในโฆษณา
ซึ่งหลายคนมองว่าเรื่องนี้สะท้อนให้เห็นถึงความสำคัญที่บริษัทเกมให้กับผลกำไรมากกว่าความปลอดภัยของผู้เล่น โดยเฉพาะกลุ่มเด็กและเยาวชนที่มีความเสี่ยงสูงต่อการเสพติดระบบเหล่านี้
ประเทศไทยมีกฎหมาย ควบคุมกล่องสุ่มในเกมหรือเปล่า?
ในประเทศไทย ปัจจุบันยังไม่มีกฎหมายเฉพาะที่ควบคุมการใช้ระบบกล่องสุ่ม (loot boxes) ในเกมออนไลน์ แม้ว่ากฎหมายบางฉบับ เช่น พระราชบัญญัติการพนัน พ.ศ. 2478 และพระราชบัญญัติคุ้มครองผู้บริโภค พ.ศ. 2522 อาจถูกนำมาพิจารณาใช้บังคับในบางกรณี แต่ยังไม่มีการบังคับใช้ที่ชัดเจนหรือครอบคลุมถึงระบบกล่องสุ่มในเกมออนไลน์
การขาดกฎหมายเฉพาะที่ควบคุมระบบกล่องสุ่มในเกมออนไลน์ ทำให้ผู้เล่น โดยเฉพาะเด็กและเยาวชน อาจเสี่ยงต่อพฤติกรรมที่คล้ายกับการพนัน ซึ่งอาจส่งผลกระทบทางการเงินและสังคม ดังนั้น การพิจารณาและพัฒนามาตรการทางกฎหมายที่เหมาะสมเพื่อควบคุมและคุ้มครองผู้บริโภคในเรื่องนี้จึงเป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญ (อ้างอิงจาก มาตรการทางกฎหมายเกี่ยวกับการขายกล่องสุ่มในเกมออนไลน์ของประเทศไทย Chulalongkorn University